Artikülasyon bozuklukları, çocukların veya erişkinlerin konuşma seslerini doğru üretme ve telaffuz etme güçlüğü yaşadığı durumları ifade eder. Bu bozukluklar, dil gelişimi sürecinde sıkça rastlanan sorunlardır ve erken müdahale edilmediğinde akademik ve sosyal alanda zorluklara yol açabilir. Rehber Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olarak, Dil Konuşma Terapisi süreçlerinde karşılaştığımız en yaygın artikülasyon bozukluğu örneklerini ve çözümlerini aşağıda ele alıyoruz.
Yumuşak “R” (R Şivesi)
Bazı çocuklar, “r” sesini çıkarmakta zorlanır ve yerine “y” veya “l” sesi kullanır. Örneğin “araba” yerine “ayaba” demek sık görülür. Bu durum, Dil Konuşma Güçlüğü kapsamında değerlendirilir ve özel egzersizlerle düzeltilir.
S… Sesinin Yeri Değiştirilmesi
“S” sesi yerine “t” sesi kullanmak (“sandalye” yerine “tandalye”) veya dil ucunu dişlerin arasına sıkıştırmak gibi hatalar da yaygındır. Bu bozukluk, erken yaşta müdahale edilmezse Akademik Eğitim Desteği gerektirebilecek okuma-yazma sorunlarına neden olabilir.
Ses Atlamaları ve Eksiltmeleri
Kelime içindeki bazı harf veya hecelerin atlanması (“kelebek” yerine “kebek”) artikülasyon bozukluğu örnekleri arasındadır. Bu tür eksiltmelerde, kişinin Zihinsel Gelişim düzeyi ve motor becerileri de izlenir.
Ses Yerine Başka Ses Kullanımı (Substitüsyon)
“K” yerine “t”, “p” yerine “b” kullanmak gibi ses değişimleri, fonetik farkındalığın zayıf olduğu durumlarda ortaya çıkar. Bu bozuklukla birlikte Özel Öğrenme Güçlüğü veya Disleksi gibi eşlik eden durumlar da görülebilir.
Harici Nefes Sorunları (Nefes Kontrolü)
Konuşma sırasında nefes kontrolünün bozulması, bazı seslerin uygun süre ve şiddette söylenememesine yol açar. Nefes egzersizleri genellikle Fizyoterapi ve konuşma terapisi işbirliğiyle yürütülür.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk (YGB) Kapsamında Artikulasyon
Otizm spektrum bozuklukları veya Yaygın Gelişimsel Bozukluk tanısı almış çocuklarda artikülasyon sorunları sık görülür. Bu çocuklarda, motor planlama ve iletişim becerileri üzerinde yoğunlaşan Dil Konuşma Terapisi programları uygulanır.
Senin Çocuğunuz İçin Nasıl Bir Yol Haritası Çiziyoruz?
Bu bozuklukların tanı ve tedavisinde öncelikle ayrıntılı bir dil ve işitme değerlendirmesi yapılır. İşitme Eğitimi ve İşitme Kaybı taramalarıyla işitme fonksiyonları kontrol edilir. Gerekli görüldüğünde odyoloji uzmanlarıyla işbirliği yapılır. Ardından, bireye özel egzersiz planı hazırlanır ve haftalık oturumlarla konuşma kasları güçlendirilir.
Rehber Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, tüm bu süreçte aile bireylerine rehberlik eder ve çocuğunuzun Kekemelik, artikülasyon veya başka bir Otizm-ilişkili zorluk yaşamaması için destek sağlar.