Atipik otizm, Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) içinde yer alan; klasik otizm tanı ölçütlerinin tamamını taşımayan, sosyal iletişim ve davranış alanlarında farklılıklar gösteren nörogelişimsel bir durumdur. Ailelerin en sık merak ettiği sorulardan biri, “Atipik otizm geçer mi?” sorusudur. Rehber Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olarak, bu konuya bilimsel veriler ve klinik deneyimler ışığında yanıt veriyoruz.

Atipik Otizmin Doğası ve Kalıcılığı

Atipik otizm, beyin gelişimindeki moleküler ve sinirsel farklılıklarla ilişkilidir. Kalıcı bir nörogelişimsel durum olması nedeniyle tam anlamıyla “geçmesi” beklenmez; ancak erken müdahale ve özel eğitim programlarıyla belirtiler büyük ölçüde hafifletilebilir, sosyal ve akademik becerilerde belirgin kazanımlar yaşanabilir.

• Nöroplastisite: Çocukluk dönemindeki beyin plastisitesi, doğru uyaranlarla desteklendiğinde yeni sinirsel bağlantıların kurulmasına yardımcı olur.
• Erken Müdahale: Tanı konulur konulmaz başlanan Dil Konuşma Terapisi ve Fizyoterapi seansları, sosyal iletişim ve motor becerilerde ilerleme sağlar.

Müdahale Yöntemlerinin Etkisi

1. Dil ve İletişim Desteği
   • Dil Konuşma Terapisi ile pragmatik dil kullanımı geliştirilir; sözcük haznesi artırılır.
   • İşitme Eğitimi ve işitme taramaları sayesinde İşitme Kaybı ek bir sorun teşkil etmiyorsa, işitme fonksiyonları korunur.
2. Akademik ve Bilişsel Destekler
   • Akademik Eğitim Desteği, çocukların okul öncesi ve ilkokul seviyesindeki öğrenme ihtiyaçlarına göre özelleştirilir.
   • Zihinsel Gelişim odaklı etkinliklerle dikkat süresi ve problem çözme becerileri güçlendirilir.
   • Disleksi veya Özel Öğrenme Güçlüğü riskine karşı erken tarama ve yönlendirme yapılır.
3. Davranışsal ve Sosyal Beceri Eğitimi
   • Yaygın Gelişimsel Bozukluk yaklaşımlarıyla yapılandırılmış sosyal öyküler, rol yapma oyunları ve grup terapileri uygulanır.
   • Kekemelik gibi ek konuşma bozuklukları varsa, akıcılık odaklı modüller entegre edilir.
4. Duyusal ve Motor Planlama
   • Fizyoterapi ile kaba motor beceriler (dengelİ yürüyüş, zıplama) geliştirilir.
   • İnce motor kontrolü destekleyici egzersizler, günlük yaşam becerilerinde bağımsızlığı artırır.

Uzun Dönem İzlem ve Başarı Kriterleri

Atipik otizmli çocukların gelişim takibi; üç aylık, altı aylık ve yıllık değerlendirmelerle yapılır. Ölçümler, hem Akademik Eğitim Desteği hem de sosyal adaptasyon kriterleri üzerinden gerçekleştirilir. Zaman içinde:

• Sosyal etkileşim becerilerinde artış
• Okuma-yazma ve matematik öncesi kavramlarda ilerleme
• İletişimde özgüven ve akıcılık kazanımı

gözlendiğinde, “geçme” yerine “başarıyla yönetilen atipik otizm” tanımı daha doğru bir tablo sunar.

Rehber Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, atipik otizmli çocukların potansiyellerini açığa çıkarmak için multidisipliner bir yaklaşımla çalışır. İhtiyaçlarınıza özel programlarımızla, yıllar içinde belirgin kazanımlar elde etmenizi hedefliyoruz.