Atipik otizm, Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) içinde sınıflandırılan, ancak klasik otizm kriterlerinin tümünü taşımayan nörogelişimsel bir farklılıktır. Bu kavram, tanı koyma kılavuzlarındaki değişiklikler sonucu ortaya çıkmış ve belirtilerinin çeşitliliği nedeniyle “atipik” olarak adlandırılmıştır. Rehber Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, atipik otizmi şu şekilde tanımlar ve müdahale stratejileri geliştirir:

1. Klinik Özellikler

• Sosyal İletişim Güçlükleri: Klasik otizme oranla daha geç ya da hafif seyreden sosyal etkileşim sorunları görülebilir. Karşılıklı konuşmada geç kalma, göz teması kurmada tereddüt, jest ve mimiklerin yorumlanmasında zorlanma sık rastlanır.
• Tekrarlayıcı Davranışlar ve İlgi Alanları: Bazı tekrarlayıcı motor hareketler (el çırpma, sallanma) veya belirli konulara aşırı yoğunlaşma atipik otizmin karakteristiklerindendir. Rutin değişikliğine karşı hafif ya da orta düzeyde kaygı gözlenebilir.
• Duyusal Hassasiyet: Aşırı ışık, gürültü veya dokunma gibi duyusal uyaranlara tipik otizme göre daha hafif veya farklı tepkiler verilebilir. Ancak bu uyaranlar yine de günlük yaşamı etkileyebilir.

2. Tanı Süreci ve Ayırıcı Tanı
Atipik otizm tanısı; psikiyatri, pedagog, odyoloji ve fizyoterapi alanlarından uzmanların bir arada çalıştığı disiplinler arası bir süreçle konur. Bu aşamalarda:

• Odyolojik Tarama ile İşitme Kaybı riski ekarte edilir ve gerekirse İşitme Eğitimi planı yapılır.
• Gelişim Ölçekleri ve psikometrik testlerle çocuğun Zihinsel Gelişim profili çıkarılırken, Disleksi veya Özel Öğrenme Güçlüğü gibi ek tanılar da değerlendirilir.
• Motor becerilerde koordine güçlükler belirlendiğinde Fizyoterapi yönlendirmesi yapılır.
• Dil Konuşma Terapisi ile Dil Konuşma Güçlüğü varlığı araştırılır ve iletişim becerileri detaylıca incelenir.

3. Müdahale Yaklaşımları

1. Bireysel Eğitim Programları: Çocuğun ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş Akademik Eğitim Desteği ve sosyal beceri çalışmaları
2. Dil ve İletişim Terapi: Dil Konuşma Terapisi oturumları, pragmatik dil kullanımı, sözcük dağarcığı ve konuşma ritmi üzerinde yoğunlaşır.
3. Duyusal Entegrasyon ve Motor Planlama: Fizyoterapi ve duyusal bütünleme aktiviteleri, çocuğun çevresel uyaranlarla başa çıkmasını destekler.
4. Davranış Yönetimi: Yapılandırılmış rutinler, pozitif pekiştirme teknikleri ve sosyal öykülerle tekrarlayıcı davranışların azalması hedeflenir.
5. Aile Eğitimleri ve Danışmanlık: Ebeveynlere, evde uygulayabilecekleri stratejiler, duyusal destek yöntemleri ve günlük planlama önerileri sunulur.

4. Sonuç ve Beklenen Kazanımlar
Erken dönemde konulan atipik otizm tanısı; çocukların sosyal etkileşim, iletişim ve öğrenme becerilerindeki eksikliklerin hızla giderilmesini sağlar. Eğitim ortamında ve günlük hayatta özgüven kazanımı artar, akademik başarı desteklenir. Ayrıca Kekemelik gibi eşlik eden konuşma bozuklukları olduğunda, entegre Dil Konuşma Terapisi seansları ile akıcılık üzerine çalışmalar yürütülür.

Rehber Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, uzman kadrosu ile atipik otizmli çocukların potansiyellerini keşfetmelerine ve en üst düzeyde gelişim göstermelerine rehberlik eder. İhtiyaçlarınıza özel bütüncül yaklaşımlarımızla yanınızdayız.